Indicatiewaarden van aquatische organismen
Het gebruik van biologische beoordelingsmethoden is inmiddels nationaal en internationaal breed geaccepteerd en het overkoepelend ecologisch waterkwaliteitsoordeel speelt een belangrijke rol in het beleid. Daarbij groeit de vraag naar de mogelijkheden om met de biologische gegevens ook inzicht te krijgen in de oorzaak van effecten van veranderingen en verstoringen op een bepaalde locatie of in een bepaald gebied. Het beoordelen van een trend, het stellen van een diagnose, het interpreteren van het effect van een maatregel en het voorspellen van de effecten van ingrepen zouden het ecologisch waterbeheer in belangrijke mate versterken. Lange tijd bestond de opvatting dat gekwantificeerde kennis van het abiotische milieu van soorten, en vooral de grenswaarden, dergelijk ecologisch waterbeheer mogelijk zou maken. Echter, meer en meer komen we erachter dat niet alle milieufactoren voor alle soorten van gelijk belang zijn en blijkt dat we met de huidige kennis van grenswaarden van individuele parameters vaak geen betrouwbare uitspraken kunnen worden gedaan. De respons van soorten blijkt verder sterk contextafhankelijk en een milieufactor oefent nooit alleen invloed uit maar maakt altijd deel uit van een complex van factoren. Daarnaast hebben bepaalde milieuomstandigheden vaak een tijdelijk karakter, zoals pieken in de afvoer, dalen in het zuurstofgehalte, droogval of tijdelijke verzilting. Extremen in omstandigheden van dergelijke factoren zijn, wanneer ze tijdens een bepaalde kwetsbare fase van een levenscyclus optreden, meestal de oorzaak van het verdwijnen van soorten. Onderzoek laat steeds duidelijker zien dat naast het milieu ook allerlei biologische werkingsmechanismen van invloed zijn op het voorkomen van soorten. Het gaat hierbij zowel om de intrinsieke aanpassingen van een soort of zelfs een populatie of individu, als om de interacties tussen soorten, zoals parasitisme, predatie en competitie. Zowel op abiotisch als op biotisch vlak speelt schaal een belangrijke rol. Het bestaan van regionale soortenpoules, de filterwerking van milieu-omstandigheden over verschillende ruimtelijk-temporele schalen en de verschillende niveaus waarop biologische interacties plaatsvinden maken dat de soortensamenstelling die op een locatie wordt aangetroffen veel meer is dan eenvoudig een soort-(sleutel)factorrelatie. De soortensamenstelling die op een locatie wordt aangetroffen is een gevolg van enerzijds het abiotische milieu waarbij lokale en regionale milieu-omstandigheden over korte en lange tijd, waaronder bijvoorbeeld het optreden van verstoringen en extremen (afhankelijk van de ecologische preferentie van een soort uitgedrukt over de tijdsperiode om de levenscyclus te voltooien) en de aan verspreiding gerelateerde, vaak regionale, ruimtelijke factoren (connectiviteit), de context vormen waaronder een soort wel of niet kan voorkomen. Anderzijds hebben de biologische interacties in het verleden en heden, zoals predatie, competitie, concurrentie en mutualisme, de verspreidings- en vestigingscapaciteit van een soort (bepalend voor de flux van individuen) en de aanwezigheid in de regionale soortenpool eveneens een belangrijke invloed op de waargenomen soortensamenstelling. Vooral dit tweede aspect krijgt nog onvoldoende aandacht bij het ontwikkelen van tools voor het ecologisch waterbeheer. Dit rapport gaat dieper in op de factoren en processen die een rol spelen bij het interpreteren van de indicatiewaarde van soorten, op potentiële zeggingskracht van deze soorten en geeft duiding aan de wijze waarop in de toekomst met indicatoren zou moeten worden omgegaan. Daarmee geeft het rapport een beeld van de huidige kennis van de indicatiewaarde van organismen en de wijze waarop we nu en straks kunnen beoordelen, diagnosticeren, evalueren en voorspellen met de informatie afgeleid uit het voorkomen van soorten op een locatie.
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | External research report biblioteca |
| Language: | Dutch |
| Published: |
Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA)
|
| Subjects: | Life Science, |
| Online Access: | https://research.wur.nl/en/publications/indicatiewaarden-van-aquatische-organismen-2 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|